Arkadaşlar bir arkadaşımızın özel mesaj ile benden bitkili akvaryum kurulumu hakkında fikirlerimi sorması üzerine yazdığım cevaptır. Belki birilerinin işine yarar diye buraya da koyuyorum. Yeni başlayacakların bilgilerini tamamlamak içindir. Uzman arkadaşlar kusuruma bakmasınlar. Onlar da bilgilerini eklerse belki bu başlık yeni başlayanlara devamlı artan bir bilgi kaynağı olabilir. Bu konuda sizlerin de yazılarını ve fikirlerini bekliyorum.

Mesajınıza gece cevap veremediğim için özür dilerim. İlk önce şunları söylemeliyim:

Aceleci ve sabırsız olmam sebebiyle bitkili tanka taban malzemesi olarak sadece kum kullandım. Bu beni belli bir miktardan fazla bitki yetiştireceğim zaman engelliyor. Taban malzemesinin ne kadar önemli olduğu aşikardır. Sakın benim gibi yapmayın. İlk önce taban malzemesini toplayın. Ondan sonra akvaryumu kurun. Aksi halde akvaryumu boşaltıp yeniden taban malzemesi yerleştirip kurmanız zor olabiliyor.(Ben 1 haftadır bunu için hazırlık yapıyorum). Belirli markaların taban malzemeleri pek tabiiki işe yarar. Fakat aynen dış filtre süngerinde olduğu gibi aynı işi yapan malzemelere dünya kadar para akıtmanın da ne kadar mantıklı olduğu tartışılır. Ben hiç kullanmadım. Fakat bu markaların taban malzemelerini kullananların da memnun olduğunu söylemeliyim.
Taban malzemesi olarak pek çok seçenek vardır. Eğer balık beslemeyecekseniz kumun altına bahçe toprağı bile koyabilirsiniz. Fakat balık besleyecekseniz bu pek hoş sonuçlar doğurmayacaktır. Çok dikkatli olmak gerekir. Benim tavsiyem laterit toprak ile karıştırılmış bir miktar kumu dibe sermenizdir. Onun üzerine kalın bir kum tabakası serin. Crypto gibi kökleri uzun ve saçaklı bitkiler yetiştirecekseniz(ki bitkili akvaryumun vazgeçilmezidir) kumu epey kalın tutunuz. Kum kalın oldukça bitkiler için mükemmel bir ortam oluşur. Özelllikle demir içeren laterit tabakadaki demir oksijen ile daha az tepkimeye girecek ve demir bitkileriniz tarafından rahatça kullanılacaktır. Demirin üzerinde özellikle duruyorum çünkü bu mineral bitkiler için hayati önem taşır. Fotosentez işleminde kullanılan klorofilin üretilmesi için kullanılan bir maddedir. Kumun kalın tutulmasının bir diğer önemli yanı ise bitkilerin köklerinin rahatça yayılabilmesidir.Bu sayede rahatça yerlerine tutunabilirler ve bir yandan da çok daha geniş alandan besin elde edebilirler. Köklerin sağlıklı ve geniş alana yayılması bitkilerin sağlıklı gelişimi için önemlidir. İlk başlarda bitkileriniz köklere doğru büyüyecekleri için büyüme yavaş gözlenebilir fakat belli bir noktadan sonra, kökler uygun gelişimi sağlayınca bitkiniz büyük bir hızla gelişecektir.

Bitki tavsiyesi konusunda başkalarına bakmayın. Mesela benim cryptom akvaryumdaki diğer bitkiler çok miktarda mineral tükettiği için mineral eksikliğinden çürümeye başladı. Dibine tablet mineral gübre koyunca düzeldi fakat bu arada 8 yapraktan 4'ünü kaybettim.(Parasızlık kahrolsun. Bir gübre alamadık o aralar.) Bir iki hafta sonra ise dinlenmiş zannettiğim suyu akvaryuma koyunca hiç bir bitkiye birşey olmamasına rağmen kalan 4 yaprağından 2'sini de kaybetti. Çünkü suda az miktarda da olsa klor vardı. Bu bitki kloru gördü mü eriyor. Bunun gibi bakımı kolay bir bitkiyi çürütebilecek iki olay benim başıma gelmiş oldu. Yani bakımı zor veya kolay bitki olduğunu zannetmiyorum. İhtiyacı çok veya az olan bitkiler olduğunu düşünüyorum. Mesela elodea az miktarda ışığın dışında herhangi birşey istemez. Fakat rottala macranda çok ışık, çok besin, bol CO2 ister. Bunları sağladığınızda iki bitki arasında pek bir fark kalmaz. Yani bitki tavsiyesinde bulunmak yerine size alacağınız bitkileri önceden araştırmanızı tavsiye ediyorum. Mesela elodea 26-27 derecenin üzerine çıkınca sağlığı bozuluyor. Bunların daha üzerine çıkınca da erimeye başlıyor. Bu gibi ayrıntıları genelde bitki yorumlarında öğrenebilirsiniz.

Bir diğer konu da bitki bakımıdır. Bitkiler düşünülenin aksine balıklardan daha fazla ilgi isterler. İhtiyacı fazla bitkileri besledikçe bitki ölümleri artar. Bu genelde bitkinin ihtiyaçlarının bilinmemesinden kaynaklanıyor olabilir. Bitkinin ihtiyacı olan gereksinimleri sağlamak zorlaştıkça veya bilinmedikçe bakım zorlaşır, kayıplar artar. Bence ihtiyacı az olan bitkileri önce koyun. Suda belirli dengeler oluştuktan, balık sayısı arttıktan sonra yavaş yavaş diğer bol ihtiyaçlı bitkileri ekleyin. Mesela anubias, cabomba, valisiera, cryptoyu ilk koyup diğer bol ihtiyaçlı bitkiler ile devam edin. İlk başta CO2 ihtiyacınız olmayacaktır. Balık sayısını istediğiniz miktara getirdiğinizde CO2 ihtiyacı olan bitkileri yavaş yavaş ekleyin. Bir süre daha balıklardan gelen CO2 sizi idare edebilecektir. CO2 ve bitki dengesi bitkilerin ağırlıklı olduğu yöne kaymaya başladığında CO2 takviyesine başlayabilirsiniz. Eğer ışıklandırmanız, CO2 takviyeniz, gübreleme ve taban malzemeniz ve azot bileşenleri gibi(nitrat vb) organik maddeler yeterli ise ve bunlar bir dengede ise artık besleyemeyeceğiniz bitki neredeyse yoktur. Burada bitkileri ve balıkları belirli bir zaman aralığında eklememizin bize en büyük getirisi ise yeni gelen bitki ve balıkların ortamda yaptığı değişiklikleri rahat gözlemleyebilmemizdir. Mesela 1 yeni bitki koyduğunuzda ortamda demir eksikliğini gözlemliyorsak bunu çok kolay düzeltebiliriz. Aksi halde 30 bitki koyunca demir, CO2 ve bir çok değer eksikliği görünüp bunların hepsini birden kısa zamanda düzeltmemiz gerekebilir hatta zamanında düzeltilemeyebilir.

Hangi bitkilerin neye ihtiyaç duyduğunu iyi araştırın. Akvaryumu bir bütün olarak düşünmenin yanında her bitkiye ayrı ayrı da dikkat edin. Elodea, cabomba gibi özel ihtiyaçları fazla olamayan bitkilerde bunu yapmanız gerekmeyebilir. Mesela crypto fazla ışık ve CO2 istemez. Fakat mineral ihtiyacı çoktur. Akvaryumunuzda bolca bitki olacağı için yeterli minerali bulamayabilir. Bu durumda bitkinin kökleri arasına mineral katkılı gübre koymanız yararlı olacaktır. Anubias bir çok şartta rahatça yaşayabilir. Fakat çok güçlü bir ışık kullanıyorsanız, bu ışığın direk altına konunca büyük ihtimalle eriyecektir. Bunun gibi konulara dikkat ediniz. Bunun temeli de alacağınız bitkiyi önceden araşyıtıp ihtiyaçlarının belirlenmesi ile sağlanır.

**Bitki seçimini sorduğum kişilerden aldığım genel yanıt; "crypto, saz, valisneria yetiştir, diğerleri hemen ölür, boşver" oluyor. fakat birçok forumda, birçok sitede mükemmel görüntüsü olan ve birbirile uyumlu bitkili tankların resimleri mevcut. şu durumda benim yapamama ihtimalini artıran husus nedir?

Yapmama ihtimalinizi bitkileri araştırmadan onar onar akvaryuma koymanız ve sonucunda ölmeleri arttırır. Bunun dışında bitki beslemek dikkatli olunduğunda hiç de zor değildir. Sorunun diğer kısımlarına yukarıda cevap verdiğim için tekrar yazma ihtiyacı duymadım.

**Taban malzemesi olarak, hazır satılan Sera yada Tetra markalı mlz leri almak istemiyorum. Yerine birçok konudada belirtildiği gibi dere kumu yada toprak kullanmak istiyorum ki maliyetim düşsün.

Balık da besleyecekseniz toprağa çok dikkat edin. İçinde az da olsa zirai ilaç bulunabilir. Bu yığınla balık ölümü ve akvaryumda yararlı bakterilerinin oluşmaması demektir. Toprak bol miktarda fosfat, sülfür türevli maddeler, özellikle yol yakınında aldıysanız egzoz gazları dolayısı ile kurşun vb. ağır metaller ile kirlenmiş olabilir. Toprağı mümkün olduğunca temiz ve güvenli bir ortamdan temin ediniz. Toprağı aldıktan sonra su dolu bir leğende birkaç gün bekletiniz. Her gün 1-2 defa suyunun yarısını değiştiriniz. Böylece fazla  mineralden ve zararlı maddelerden kurtulabilirsiniz. Merak etmeyin, toprak bu kadar kısa zamanda yararlı özelliklerini kaybetmez.

Ek olarak size tavsiyem akvaryum.com makalelerinden "bitkili tank kurulumu" ile ilgili makaleyi okumanızdır. Çok güzel bir makaledir.

Farklı internet sitelerinden de, yabancı diliniz varsa yabancı siteleri de okumanızı tavsiye ederim.

Biraz uzun oldu kusura bakmayın.

Saygılarımla;
Onur UYGUN